სერტიფიცირება

არქიტექტორთა სერტიფიცირება: საერთაშორისო პრაქტიკა და მისი გავლენა

არქიტექტორის სერტიფიცირება წარმოადგენს პროცესს, რომლის შედეგადაც ოფიციალურად დასტურდება სპეციალისტის კვალიფიკაცია, ცოდნა და კომპეტენცია, რაც მას აძლევს უფლებას, დამოუკიდებლად განახორციელოს პროფესიული საქმიანობა. ეს არ არის მხოლოდ ფორმალური აღიარება, არამედ მექანიზმი, რომელიც მიზნად ისახავს საზოგადოებრივი უსაფრთხოების, შენობების ხარისხისა და პროფესიული სტანდარტების დაცვას.

საერთაშორისო გამოცდილება და ქვეყნები

მსოფლიოს მრავალ განვითარებულ ქვეყანაში არქიტექტურული პრაქტიკის განსახორციელებლად სერტიფიცირება ან ლიცენზირება (ხშირად ეს ტერმინები ერთ შინაარსს ატარებს) სავალდებულო მოთხოვნაა. სისტემები ქვეყნების მიხედვით განსხვავდება, თუმცა, როგორც წესი, მოიცავს სამ ძირითად კომპონენტს:

1. განათლება: აკრედიტებული უმაღლესი საგანმანათლებლო პროგრამის დასრულება არქიტექტურის მიმართულებით.
2. პრაქტიკული გამოცდილება: განსაზღვრული პერიოდის განმავლობაში მუშაობა არქიტექტურულ პროექტებზე და გამოცდილების დაგროვება.
3. გამოცდა: კომპლექსური პროფესიული გამოცდის წარმატებით ჩაბარება, რომელიც ამოწმებს თეორიულ ცოდნას, პრაქტიკულ უნარებს, სამშენებლო ნორმების, ეთიკისა და კანონმდებლობის ცოდნას.

ქვეყნები, სადაც არქიტექტორთა სერტიფიცირება/ლიცენზირება ხორციელდება:

• ამერიკის შეერთებული შტატები: ლიცენზირება ხდება შტატების დონეზე, თუმცა კოორდინირებულია არქიტექტურული სარეგისტრაციო საბჭოების ეროვნული საბჭოს (NCARB) მიერ. მოითხოვება აკრედიტებული განათლება, გამოცდილების პროგრამის (AXP) გავლა და არქიტექტორის სარეგისტრაციო გამოცდის (ARE) ჩაბარება. ლიცენზიის გარეშე პირს არ შეუძლია გამოიყენოს წოდება "არქიტექტორი" ან დამოუკიდებლად გასწიოს არქიტექტურული მომსახურება.
• გაერთიანებული სამეფო: არქიტექტორთა სარეგისტრაციო საბჭო (ARB) არეგულირებს პროფესიას. იმისათვის, რომ გამოიყენო წოდება "არქიტექტორი", აუცილებელია იყო რეგისტრირებული ARB-ში. ამისთვის საჭიროა სამეტაპიანი კვალიფიკაციის (Part 1, 2, 3) გავლა, რაც მოიცავს აკადემიურ სწავლებას და პრაქტიკულ გამოცდილებას.
• ევროკავშირის ქვეყნები: ევროკავშირის პროფესიული კვალიფიკაციების დირექტივა ხელს უწყობს არქიტექტორთა მობილობას წევრ ქვეყნებს შორის, თუმცა, როგორც წესი, თითოეულ ქვეყანას აქვს საკუთარი მარეგულირებელი ორგანო (მაგ., გერმანიაში - არქიტექტორთა პალატები - Architektenkammer), სადაც რეგისტრაცია სავალდებულოა პრაქტიკის განსახორციელებლად. მოთხოვნები მსგავსია: განათლება, პრაქტიკა და ზოგჯერ დამატებითი გამოცდა ან ენის ცოდნის დადასტურება.
• კანადა: ლიცენზირება ხორციელდება პროვინციულ და ტერიტორიულ დონეზე შესაბამისი ასოციაციების მიერ. პროცესი მოიცავს განათლებას, სტაჟირებას (Internship in Architecture Program - IAP) და გამოცდის (ExAC) ჩაბარებას.
• ავსტრალია: არქიტექტორთა რეგისტრაცია ხდება შტატებისა და ტერიტორიების დონეზე შესაბამისი საბჭოების (Architects Registration Boards) მიერ. მოითხოვება აკრედიტებული კვალიფიკაცია, პრაქტიკული გამოცდილება და არქიტექტურული პრაქტიკის გამოცდის (APE) ჩაბარება.

ეს სია არ არის ამომწურავი, მსგავსი სისტემები მოქმედებს აზიის, ლათინური ამერიკისა და აფრიკის მრავალ ქვეყანაშიც.

სერტიფიცირების დადებითი მხარეები

არქიტექტორთა სერტიფიცირების სისტემის დანერგვას და ეფექტურ ფუნქციონირებას არაერთი დადებითი გავლენა აქვს როგორც სამშენებლო სფეროზე, ისე ქვეყნის ეკონომიკაზე:

1. პროფესიული სტანდარტების ამაღლება: სერტიფიცირება უზრუნველყოფს, რომ პრაქტიკოსი არქიტექტორები ფლობენ აუცილებელ მინიმალურ ცოდნასა და უნარებს, რაც ხელს უწყობს პროფესიის საერთო დონის ამაღლებას.
2. საზოგადოებრივი უსაფრთხოების დაცვა: არქიტექტორის გადაწყვეტილებები პირდაპირ გავლენას ახდენს შენობების უსაფრთხოებაზე და ადამიანების კეთილდღეობაზე. სერტიფიცირება ამცირებს არაკომპეტენტური დაპროექტებით გამოწვეული ავარიების, ხარვეზებისა და საფრთხეების რისკს.
3. მშენებლობის ხარისხის გაუმჯობესება: კვალიფიციური არქიტექტორები უკეთ იცნობენ თანამედროვე მასალებს, ტექნოლოგიებს, მდგრადი დიზაინის პრინციპებს და სამშენებლო ნორმებს, რაც აისახება საბოლოო პროდუქტის - შენობა-ნაგებობების ხარისხზე, ფუნქციონალურობასა და ესთეტიკაზე.
4. ნდობის გაზრდა პროფესიის მიმართ: სერტიფიცირება ზრდის საზოგადოების, დამკვეთებისა და ინვესტორების ნდობას არქიტექტორების მიმართ, რადგან მათ იციან, რომ საქმე აქვთ დადასტურებული კვალიფიკაციის მქონე სპეციალისტთან.
5. ანგარიშვალდებულებისა და ეთიკის ნორმების დაცვა: სერტიფიცირებული არქიტექტორები, როგორც წესი, ვალდებულნი არიან დაიცვან პროფესიული ეთიკის კოდექსი. მარეგულირებელ ორგანოებს აქვთ მექანიზმები, რათა რეაგირება მოახდინონ დარღვევებზე და საჭიროების შემთხვევაში, შეუჩერონ ან გაუუქმონ ლიცენზია.
6. დადებითი ეკონომიკური ეფექტი:
• რისკების შემცირება: ხარისხიანი პროექტირება ამცირებს მშენებლობის პროცესში და შემდგომ ექსპლუატაციაში წარმოქმნილი პრობლემების, გადაკეთებების და დამატებითი ხარჯების ალბათობას.
• რესურსების ეფექტური გამოყენება: კომპეტენტური არქიტექტორები ქმნიან ენერგოეფექტურ და რესურსდამზოგავ პროექტებს, რაც ამცირებს შენობის საექსპლუატაციო ხარჯებს.
• ინვესტიციების მოზიდვა: სანდო და მაღალკვალიფიციური სამშენებლო სექტორი, რომლის ნაწილია სერტიფიცირებული არქიტექტორები, უფრო მიმზიდველია როგორც ადგილობრივი, ისე უცხოელი ინვესტორებისთვის.
• მომხმარებელთა დაცვა: სერტიფიცირება იცავს მომხმარებლებს არაკვალიფიციური პირების მიერ გაწეული უხარისხო მომსახურებისგან და პოტენციური ფინანსური ზარალისგან.
• საერთაშორისო კონკურენტუნარიანობა: ადგილობრივი არქიტექტორების კვალიფიკაციის საერთაშორისო სტანდარტებთან შესაბამისობა ხელს უწყობს მათ მონაწილეობას საერთაშორისო პროექტებში და ზრდის ქვეყნის საინჟინრო-სამშენებლო სექტორის პრესტიჟს.

შეჯამება:

არქიტექტორთა სერტიფიცირება არის საერთაშორისოდ აღიარებული და აპრობირებული მექანიზმი, რომელიც უზრუნველყოფს პროფესიული საქმიანობის მაღალ სტანდარტებს, იცავს საზოგადოებრივ ინტერესებსა და უსაფრთხოებას. მას მნიშვნელოვანი დადებითი გავლენა აქვს სამშენებლო სფეროს ხარისხზე, სანდოობაზე და, საბოლოო ჯამში, ხელს უწყობს ქვეყნის მდგრად ეკონომიკურ და სოციალურ განვითარებას.

 

 

საქართველოს მთავრობის №134 დადგენილება: საქართველოს არქიტექტორთა სერტიფიცირება.

საქართველოს მთავრობის 2024 წლის 10 აპრილის №134 დადგენილება წარმოადგენს მნიშვნელოვან საკანონმდებლო აქტს, რომელიც აწესრიგებს არქიტექტორებისა და ინჟინერ-მშენებლების სერტიფიცირების საკითხებს საქართველოში. ეს დადგენილება, რომელიც ეფუძნება „საქართველოს სივრცის დაგეგმარების, არქიტექტურული და სამშენებლო საქმიანობის კოდექსის“ 140-ე მუხლს, მიზნად ისახავს სამშენებლო სფეროში პროფესიული სტანდარტების ამაღლებას, ხარისხისა და უსაფრთხოების უზრუნველყოფას.

დადგენილების მიზნები და ამოცანები

№134 დადგენილების ძირითადი მიზნები და ამოცანები მოიცავს:

1. პროფესიული კომპეტენციის დადასტურება: სერტიფიცირების სისტემის დანერგვით, სახელმწიფო უზრუნველყოფს, რომ არქიტექტურულ და საინჟინრო-სამშენებლო საქმიანობას ახორციელებდნენ მხოლოდ შესაბამისი კვალიფიკაციისა და ცოდნის მქონე სპეციალისტები.
2. ხარისხისა და უსაფრთხოების გაუმჯობესება: სერტიფიცირებული პროფესიონალების მიერ პროექტების მომზადება და ექსპერტიზის ჩატარება მიზნად ისახავს შენობა-ნაგებობების მდგრადობის, უსაფრთხოებისა და ხარისხის სტანდარტების დაცვას.
3. საზოგადოებრივი ინტერესების დაცვა: რეგულაცია იცავს მოქალაქეებს არაკვალიფიციური დაპროექტებით გამოწვეული პოტენციური რისკებისგან.
4. ანგარიშვალდებულების ზრდა: სერტიფიცირება ქმნის პროფესიული პასუხისმგებლობის მკაფიო მექანიზმს, სადაც სერტიფიცირებული პირი პასუხისმგებელია პროექტის კანონმდებლობასთან და ნორმებთან შესაბამისობაზე.
5. საერთაშორისო პრაქტიკასთან დაახლოება: მრავალ ქვეყანაში მოქმედი მსგავსი სისტემების არსებობა მიუთითებს სერტიფიცირების მნიშვნელობაზე თანამედროვე სამშენებლო სექტორში. დადგენილება ნაწილობრივ აღიარებს ევროკავშირისა და OECD-ის ქვეყნების, ასევე საერთაშორისო საფინანსო ინსტიტუტების მიერ აღიარებულ კვალიფიკაციებს.

დადგენილების გავლენა არქიტექტორებზე

ეს დადგენილება განსაკუთრებულ და მნიშვნელოვან ცვლილებებს იწვევს არქიტექტორთა პროფესიულ საქმიანობაში:

1. სავალდებულო სერტიფიცირება: 2025 წლის 1 დეკემბრიდან სავალდებულო ხდება სერტიფიცირება შემდეგი არქიტექტორებისთვის:
• არქიტექტურული პროექტის დამმოწმებელი არქიტექტორები: ესენი არიან პროექტის მთავარი არქიტექტორები, რომლებიც ადასტურებენ პროექტის შესაბამისობას კანონმდებლობასთან (მუხლი 4.1, 4.2).
• არქიტექტურული პროექტის ექსპერტები: პირები, რომლებიც ახორციელებენ პროექტების ექსპერტიზას (მუხლი 6.1).
• მშენებლობის ნებართვის გამცემ ადმინისტრაციულ ორგანოში მომუშავე სპეციალისტები: პირები, რომლებიც ამოწმებენ წარდგენილ არქიტექტურულ პროექტებს (მუხლი 4.3).
2. საკვალიფიკაციო მოთხოვნები: სერტიფიკატის მისაღებად არქიტექტორმა (გარდა არქიტექტორ ექსპერტისა) უნდა დააკმაყოფილოს შემდეგი პირობები (მუხლი 4.4):
• არანაკლებ ბაკალავრის ან მასთან გათანაბრებული აკადემიური ხარისხი არქიტექტურაში.
• შესაბამისი სპეციალობით მუშაობის არანაკლებ 3 წლიანი გამოცდილება (დიპლომის აღების შემდეგ), მათ შორის ბოლო 2 წლის უწყვეტი პრაქტიკა.
3. არქიტექტურული პროექტის ექსპერტის მოთხოვნები: ექსპერტის სერტიფიკატისთვის (მუხლი 6.2):
• მაგისტრის ან მასთან გათანაბრებული აკადემიური ხარისხი არქიტექტურაში.
• 10 წლიანი სამუშაო გამოცდილება სპეციალობით, მათ შორის ბოლო 2 წლის უწყვეტი პრაქტიკა ექსპერტად.
4. სერტიფიკაციის პროცესი:
• სერტიფიცირებას ახორციელებენ აკრედიტაციის ცენტრის მიერ აკრედიტებული პერსონალის სერტიფიკაციის ორგანოები (მუხლი 2.1).
• კანდიდატმა უნდა წარადგინოს საკვალიფიკაციო მოთხოვნების დამადასტურებელი დოკუმენტაცია (მუხლი 4.5).
• საკვალიფიკაციო მოთხოვნების დაკმაყოფილების შემდეგ, კანდიდატი აბარებს წერილობით გამოცდას სპეციალიზაციით "შენობა-ნაგებობის არქიტექტორი" (მუხლი 5.1).
• გამოცდა მოიცავს ტესტირებას (ნორმატიული აქტების, პროექტირებისა და გადაწყვეტილების მიღების უნარების შემოწმება) და წარდგენილ პროექტებზე შეცდომების პოვნას (მუხლი 5.2, 5.3).
5. სერტიფიკატის მოქმედება და მართვა:
• სერტიფიკატი მოქმედებს 5 წლის ვადით (მუხლი 2.3).
• დადგენილია სერტიფიკატის შეჩერების, აღდგენის, რესერტიფიკაციის და გაუქმების საფუძვლები (მუხლი 2.8, 2.10, 10).
• სერტიფიცირებულ პირთა და სერტიფიკატების შესახებ ინფორმაცია საჯარო იქნება შესაბამისი ორგანოს რეესტრში (მუხლი 2.6).
6. ექსპერტის დამატებითი უფლებამოსილება: არქიტექტურული პროექტის ექსპერტის სერტიფიკატი მფლობელს აძლევს უფლებას, ასევე განახორციელოს პროექტირება და ხელი მოაწეროს პროექტს, როგორც სერტიფიცირებულმა მთავარმა არქიტექტორმა (გარკვეული პირობების დაცვით) (მუხლი 6.4).
7. გარდამავალი დებულება: 2029 წლის 1 იანვრამდე, გამოცდაზე დაშვება შესაძლებელია, თუ პირი აკმაყოფილებს მხოლოდ სამუშაო გამოცდილების მოთხოვნას (მუხლი 12.1). ამ გზით მიღებული სერტიფიკატი ძალაში იქნება 2029 წლის 1 იანვრამდე (მუხლი 12.2). ეს დებულება, მიზნად ისახავს გამოცდილ, მაგრამ შესაძლოა ფორმალური განათლების მოთხოვნის (ბაკალავრის დიპლომი) ვერდაკმაყოფილებადი სპეციალისტებისთვის გარკვეული დროის მიცემას ადაპტაციისთვის ან/და კვალიფიკაციის შესაბამისობაში მოსაყვანად.
8. გამონაკლისები: დადგენილება არ ვრცელდება V კლასის (განსაკუთრებული მნიშვნელობის) ობიექტებსა და კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლებზე (მუხლი 7),

დასკვნა

საქართველოს მთავრობის №134 დადგენილება ქმნის არქიტექტორთა პროფესიული საქმიანობის რეგულირების თანამედროვე ჩარჩოს. სავალდებულო სერტიფიცირების შემოღებით, სახელმწიფო მიზნად ისახავს არქიტექტურული და სამშენებლო სფეროს ხარისხის, უსაფრთხოებისა და პროფესიული პასუხისმგებლობის დონის ამაღლებას. არქიტექტორებისთვის ეს ნიშნავს ახალ მოთხოვნებთან ადაპტაციის აუცილებლობას, საკუთარი კვალიფიკაციის ფორმალურ დადასტურებას და მუდმივი პროფესიული განვითარების საჭიროებას, რაც, საბოლოო ჯამში, ხელს შეუწყობს როგორც თავად პროფესიის პრესტიჟის ზრდას, ისე ქვეყანაში უფრო უსაფრთხო და ხარისხიანი გარემოს შექმნას.

 

 

საქართველოს პროფესიული სერტიფიცირების ინსტიტუტი (Georgian Institute of Professional Certification (GIPC): ახალი სტანდარტები არქიტექტურულ სფეროში

საქართველოს სამშენებლო და არქიტექტურულ სფეროში მიმდინარე მნიშვნელოვანი რეფორმების ფონზე, პროფესიული კვალიფიკაციის დადასტურებისა და სტანდარტების ამაღლების აუცილებლობამ განაპირობა ახალი ინსტიტუციების ჩამოყალიბება. სწორედ ამ კონტექსტში, საქართველოს მთავრობის 2024 წლის 10 აპრილის №134 დადგენილების საფუძველზე, იქმნება საქართველოს პროფესიული სერტიფიცირების ინსტიტუტი (GIPC), რომელიც მოწოდებულია, გახდეს არქიტექტორთა სერტიფიცირების პროცესის ერთ-ერთი ცენტრალური რგოლი.

დაარსების საფუძველი და მიზნები

როგორც წინა თემებში განვიხილეთ, №134 დადგენილებამ შემოიღო არქიტექტორთა სავალდებულო სერტიფიცირება. დადგენილება განსაზღვრავს, რომ სერტიფიცირება უნდა განახორციელონ საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს სსიპ − აკრედიტაციის ერთიანი ეროვნული ორგანოს − აკრედიტაციის ცენტრის მიერ აკრედიტებულმა პერსონალის სერტიფიკაციის ორგანოებმა. GIPC სწორედ ასეთი, აკრედიტაციაზე დაფუძნებული ინსტიტუტის როლს ითავსებს, რომლის ძირითადი მიზნებია:

1. არქიტექტორთა სერტიფიცირება: GIPC-ის უმთავრესი ამოცანაა, №134 დადგენილებით გათვალისწინებული წესებისა და პროცედურების შესაბამისად, განახორციელოს არქიტექტორთა სერტიფიცირება საქართველოს მასშტაბით. ეს მოიცავს საკვალიფიკაციო მოთხოვნების (განათლება, გამოცდილება) დადგენასა და შემოწმებას, სასერტიფიკაციო გამოცდების ორგანიზებასა და ჩატარებას (ტესტირება, პრაქტიკული ამოცანები ნორმების ცოდნასა და პროექტირების უნარებზე), და წარმატებული კანდიდატებისთვის 5-წლიანი სერტიფიკატების გაცემას.
2. პროფესიული ცოდნისა და კეთილსინდისიერების უზრუნველყოფა: სერტიფიცირების პროცესი თავისთავად წარმოადგენს ცოდნის დონის შეფასებას. GIPC, როგორც სერტიფიკაციის ორგანო, ვალდებულია, იმოქმედოს მიუკერძოებლობისა და კეთილსინდისიერების პრინციპებით (დადგენილების წესის მუხლი 2.12). ინსტიტუტის საქმიანობა ხელს შეუწყობს არა მხოლოდ ტექნიკური ცოდნის, არამედ პროფესიული ეთიკის სტანდარტების დამკვიდრებასაც, რაც აუცილებელია საზოგადოებრივი ნდობის მოსაპოვებლად.
3. არქიტექტორთა გადამზადება და განვითარება: დადგენილება უფლებას აძლევს სერტიფიკაციის ორგანოებს, დააარსონ ტრენინგცენტრები (დადგენილების წესის მუხლი 3). GIPC-ის მიზანია, უზრუნველყოს არქიტექტორთა გადამზადება. ეს შეიძლება მოიცავდეს სასერტიფიკაციო გამოცდებისთვის მოსამზადებელ კურსებს, ასევე უწყვეტი პროფესიული განვითარების პროგრამებს, რაც განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია კანონმდებლობაში, ნორმებსა და ტექნოლოგიებში მუდმივი ცვლილებების პირობებში (რაც, თავის მხრივ, რესერტიფიკაციის საფუძველიც შეიძლება გახდეს, დადგენილების წესის მუხლი 2.10).
4. დარგობრივი სიახლეების მიწოდება: GIPC-ს შეუძლია შეასრულოს საინფორმაციო ჰაბის ფუნქცია, მიაწოდოს არქიტექტორებს აქტუალური ინფორმაცია სამშენებლო რეგულაციების, ახალი მასალების, ტექნოლოგიებისა და საუკეთესო საერთაშორისო პრაქტიკის შესახებ, რაც ხელს შეუწყობს პროფესიონალთა მუდმივ ინფორმირებულობას.

მოსალოდნელი გავლენა

GIPC-ის ეფექტურ ფუნქციონირებას შეუძლია მნიშვნელოვანი დადებითი გავლენა მოახდინოს როგორც ცალკეულ არქიტექტორებზე, ისე მთლიანად სამშენებლო სექტორზე:

• ჯანსაღი კონკურენციის სტიმულირება: სერტიფიცირების გზით კვალიფიკაციის მინიმალური ზღვარის დაწესება უზრუნველყოფს, რომ ბაზარზე კონკურენცია მოხდეს პროფესიონალიზმის, ხარისხისა და ინოვაციურობის საფუძველზე და არა მხოლოდ ფასისმიერი უპირატესობით ან დაუსაბუთებელი კვალიფიკაციით.
• დასაქმებისა და წარმატების ხელშეწყობა: GIPC-ის მიერ გაცემული სერტიფიკატი იქნება არქიტექტორის კომპეტენციის ოფიციალური დადასტურება, რაც გაზრდის მის სანდოობას დამსაქმებლებისა და დამკვეთების თვალში, შექმნის უკეთესი კარიერული შესაძლებლობებს და ხელს შეუწყობს მათ პროფესიულ წარმატებას.
• ხარისხისა და უსაფრთხოების ზრდა: ინსტიტუტის საქმიანობა, რომელიც მიმართულია კვალიფიკაციის ამაღლებაზე, პირდაპირ აისახება დაპროექტებული შენობების ხარისხსა და უსაფრთხოებაზე, რაც, როგორც წინა თემაში აღვნიშნეთ, სერტიფიცირების სისტემის ერთ-ერთი უმთავრესი დადებითი მხარეა.

დასკვნა

საქართველოს პროფესიული სერტიფიცირების ინსტიტუტი (GIPC) წარმოადგენს №134 დადგენილებით გათვალისწინებული რეფორმის პრაქტიკულ განმახორციელებელ მნიშვნელოვან ინსტიტუციას. მისი როლი არ შემოიფარგლება მხოლოდ სერტიფიკატების გაცემით; იგი მოწოდებულია, გახდეს არქიტექტორთა პროფესიული ზრდის, ცოდნის განახლებისა და კეთილსინდისიერების სტანდარტების დამკვიდრების ცენტრი. GIPC-ის წარმატებული საქმიანობა ხელს შეუწყობს საქართველოში კვალიფიციური, კონკურენტუნარიანი და პასუხისმგებლიანი არქიტექტორთა კორპუსის ჩამოყალიბებას, რაც აუცილებელი წინაპირობაა ქვეყნის სამშენებლო სექტორის განვითარებისა და უსაფრთხო, ხარისხიანი გარემოს შექმნისთვის.

 

არქიტექტორის სერტიფიკატის მიღების პროცესი საქართველოს პროფესიული სერტიფიცირების ინსტიტუტში (GIPC)

საქართველოს პროფესიული სერტიფიცირების ინსტიტუტის (GIPC) დაარსება და №134 დადგენილებით განსაზღვრული სავალდებულო სერტიფიცირების შემოღება მიზნად ისახავს არქიტექტურის სფეროში მაღალი სტანდარტების დამკვიდრებას. ამ მიზნის მისაღწევად, უმნიშვნელოვანესია სერტიფიკატის მიღების მკაფიო, გამჭვირვალე და სამართლიანი პროცესის არსებობა. ქვემოთ დეტალურად არის აღწერილი არქიტექტორის მიერ GIPC-ის სერტიფიკატის მიღების პროცედურა.

ეტაპი 1: განაცხადის შეტანა და დოკუმენტაციის წარდგენა

პროცესი იწყება იმით, რომ სერტიფიკატის მიღების მსურველი ფიზიკური პირი (არქიტექტორი) პირადად მიმართავს საქართველოს პროფესიული სერტიფიცირების ინსტიტუტს. ამ ეტაპზე, კანდიდატმა უნდა წარადგინოს შემდეგი დოკუმენტაცია:

1. განცხადება: ოფიციალური მოთხოვნა სერტიფიკატის მიღების თაობაზე.
2. არქიტექტორის დიპლომი: უმაღლესი განათლების დამადასტურებელი დოკუმენტი არქიტექტურის სპეციალობით (როგორც ამას ითვალისწინებს №134 დადგენილების წესის მე-4 მუხლი).
3. გამოცდილების დამადასტურებელი დოკუმენტები: დოკუმენტაცია, რომელიც ადასტურებს კანონმდებლობით დადგენილ მინიმალურ სამუშაო სტაჟს შესაბამისი სპეციალობით (ასევე მე-4 მუხლის შესაბამისად).

GIPC-ის პასუხისმგებელი თანამშრომლები ამოწმებენ წარდგენილი დოკუმენტაციის სისრულესა და შესაბამისობას დადგენილ საკვალიფიკაციო მოთხოვნებთან.

ეტაპი 2: სასერტიფიკაციო გამოცდა

დოკუმენტაციის წარმატებით გადამოწმების შემდეგ, ინსტიტუტი უზრუნველყოფს კანდიდატის დაშვებას სასერტიფიკაციო გამოცდაზე. ეს გამოცდა კომპლექსურია და მიზნად ისახავს კანდიდატის როგორც თეორიული ცოდნის, ისე პრაქტიკული უნარ-ჩვევების შეფასებას:

1. თეორიული ნაწილი: ტესტირება, რომელიც ამოწმებს კანდიდატის ცოდნას ქვეყანაში მოქმედი სამშენებლო ნორმების, რეგულაციების, პროექტირების პრინციპებისა და სხვა თეორიული ასპექტების შესახებ (№134 დადგენილების წესის მე-5 მუხლის შესაბამისად).
2. პრაქტიკული ნაწილი: კანდიდატს ეძლევა დავალება, შეაფასოს წარდგენილი არქიტექტურული პროექტები და აღმოაჩინოს მათში არსებული პოტენციური ხარვეზები, შეუსაბამობები ან შეცდომები. ეს ნაწილი აფასებს მის პრაქტიკულ უნარს, გააანალიზოს პროექტი და მიიღოს კვალიფიციური გადაწყვეტილებები (ასევე მე-5 მუხლის შესაბამისად).

ეტაპი 3: ხელშეკრულების დადება და თანხმობა

გამოცდის ორივე კომპონენტის წარმატებით ჩაბარების შემთხვევაში, GIPC კანდიდატს წარუდგენს ხელშეკრულებას. ეს ხელშეკრულება წარმოადგენს მნიშვნელოვან დოკუმენტს, რომელიც არეგულირებს სერტიფიცირებული არქიტექტორისა და ინსტიტუტის ურთიერთობას და მოიცავს თანხმობას შემდეგ პირობებზე:

• გამჭვირვალობა და საჯაროობა: კანდიდატი თანხმობას აცხადებს, რომ მისი სერტიფიკატის დეტალები, უნიკალური კოდი და სასერტიფიკაციო გამოცდაზე მიღებული ქულები გასაჯაროვდება GIPC-ის ოფიციალურ ვებგვერდზე არსებულ რეესტრში. ასევე საჯარო გახდება მისი საკონტაქტო ინფორმაცია (ტელეფონის ნომერი, ელექტრონული ფოსტა), რათა პოტენციურმა დამკვეთებმა შეძლონ მასთან დაკავშირება.
• საჯარო შეფასება და უკუკავშირი: კანდიდატი თანახმაა, რომ მის პროფილზე ინსტიტუტის ვებგვერდზე შეიქმნება სპეციალური ველი, სადაც მისი მომსახურებით მოსარგებლე პირებს (დამკვეთებს) შეეძლებათ დატოვონ შეფასებები (მაგ., ვარსკვლავებით) და წერილობითი კომენტარები მის მიერ გაწეული სამუშაოს ხარისხსა და პროფესიონალიზმზე.
• ანგარიშვალდებულება და კეთილსინდისიერება: კანდიდატი აცნობიერებს და ეთანხმება, რომ პროფესიული საქმიანობის არაკეთილსინდისიერად განხორციელების (მაგ., ნორმების დარღვევა, არაეთიკური ქცევა) დადასტურების შემთხვევაში, ინსტიტუტმა შეიძლება მისცეს გაფრთხილება ან/და შეუჩეროს სერტიფიკატის მოქმედება. ეს ინფორმაცია ასევე აისახება მის საჯარო პროფილზე ვებგვერდზე.
• სასამართლოს გადაწყვეტილების აღიარება: კანდიდატი ინფორმირებულია, რომ სასამართლოს კანონიერ ძალაში შესულ გამამტყუნებელ განაჩენს (თუ ის ეხება მის პროფესიულ საქმიანობას) შეუძლია გამოიწვიოს სერტიფიკატის გაუქმება ან შეჩერება (№134 დადგენილების წესის მე-10 მუხლის შესაბამისად).

ეტაპი 4: სერტიფიკატის გაცემა და რეგისტრაცია

ხელშეკრულების ორივე მხარის მიერ ხელმოწერის შემდეგ, კანდიდატი იხდის სერტიფიცირებისთვის დადგენილ საფასურს (რომელსაც განსაზღვრავს GIPC, დადგენილების წესის მუხლი 2.11). საფასურის გადახდის დამადასტურებელი დოკუმენტის წარდგენის შემდეგ, GIPC გასცემს ოფიციალურ, 5-წლიან სერტიფიკატს და კანდიდატის ყველა შეთანხმებული მონაცემი (სერტიფიკატის დეტალები, ქულები, კონტაქტები, შეფასების ველი) აიტვირთება ინსტიტუტის ოფიციალურ ვებგვერდზე, რითაც იგი ხდება საჯაროდ ხელმისაწვდომი.

პროცესის შინაარსი: გამჭვირვალობა და ჯანსაღი კონკურენცია

აღწერილი პროცესის მნიშვნელოვანი ნაწილი, განსაკუთრებით მონაცემთა გასაჯაროება და საჯარო შეფასების მექანიზმი, ემსახურება რამდენიმე მიზანს:

• ცოდნის, გამოცდილების და კეთილსინდისიერების რეგულირება: საჯარო ქულები და მომხმარებელთა შეფასებები ქმნის მუდმივი მონიტორინგის და რეპუტაციაზე დაფუძნებული რეგულირების მექანიზმს.
• ჯანსაღი კონკურენციის ხელშეწყობა: არქიტექტორებს შორის კონკურენცია გახდება უფრო ჯანსაღი, რადგან ის დაეფუძნება არა მხოლოდ ფასს, არამედ დადასტურებულ ცოდნას (გამოცდის ქულები), კლიენტების კმაყოფილებას (შეფასებები, კომენტარები) და პროფესიულ რეპუტაციას (დისციპლინური ჩანაწერები).
• მომხმარებლის ინფორმირება: პოტენციურ დამკვეთებს ეძლევათ მეტი ინფორმაცია არქიტექტორის კვალიფიკაციისა და რეპუტაციის შესახებ, რაც ეხმარება მათ ინფორმირებული არჩევანის გაკეთებაში.

დასკვნა

საქართველოს პროფესიული სერტიფიცირების ინსტიტუტში არქიტექტორის სერტიფიკატის მიღების აღწერილი პროცესი წარმოადგენს მრავალსაფეხურიან სისტემას, რომელიც აერთიანებს დოკუმენტურ ვერიფიკაციას, ცოდნისა და უნარების მკაცრ შემოწმებას, და რაც მთავარია, გამჭვირვალობისა და ანგარიშვალდებულების მაღალ სტანდარტებს. ეს მიდგომა შექმნილია იმისთვის, რომ უზრუნველყოს მხოლოდ კვალიფიციური და კეთილსინდისიერი პროფესიონალების დაშვება ბაზარზე, გაზარდოს ნდობა არქიტექტორის პროფესიის მიმართ და ხელი შეუწყოს საქართველოში სამშენებლო სფეროს ხარისხობრივ გაუმჯობესებას.

ვებგვერდი gipc.ge: ნავიგაცია და გამოყენების წესები

gipc.ge წარმოადგენს საქართველოს პროფესიული სერტიფიცირების ინსტიტუტის (GIPC) ოფიციალურ ვებგვერდს და ის შექმნილია, რათა გახდეს ცენტრალური ონლაინ პლატფორმა არქიტექტორებისთვის, დამკვეთებისთვის და არქიტექტურული სფეროთი დაინტერესებული ყველა მხარისთვის საქართველოში. ეს ვებგვერდი GIPC-ის ინტელექტუალურ საკუთრებას წარმოადგენს და მასზე განთავსებული ყველა მასალა და ინფორმაცია დაცულია საავტორო უფლებებით, საქართველოს კონსტიტუციისა და შესაბამისი კანონმდებლობის შესაბამისად.

gipc.ge მომხმარებლებს სთავაზობს როგორც უფასო, ისე ფასიან სერვისებს, რომლებიც მიზნად ისახავს ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის გაზრდას, პროფესიულ განვითარებას და სერტიფიცირების პროცესის ხელშეწყობას.

უფასო სერვისები:

ვებგვერდის უფასო რესურსები ხელმისაწვდომია ნებისმიერი დაინტერესებული პირისთვის და მოიცავს:

1. სერტიფიცირებულ სპეციალისტთა რეესტრი: ეს არის ვებგვერდის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი კომპონენტი. აქ განთავსებულია იმ არქიტექტორთა (და ინჟინერ-მშენებელთა) მონაცემთა ბაზა, რომლებმაც წარმატებით გაიარეს GIPC-ის სერტიფიცირება. მომხმარებლებს შეუძლიათ მოიძიონ სპეციალისტები, ნახონ ინფორმაცია მათი სერტიფიკატის შესახებ, გაეცნონ ინსტიტუტის მიერ მინიჭებულ შეფასებას (რომელიც ასახავს მათ კვალიფიკაციას გამოცდის შედეგების საფუძველზე) და, რაც მთავარია, იხილონ საჯარო კომენტარები და შეფასებები, რომლებიც დატოვებულია წინა დამკვეთების მიერ. ეს ფუნქცია უზრუნველყოფს პროცესის გამჭვირვალობას და ეხმარება მომხმარებლებს ინფორმირებული არჩევანის გაკეთებაში.
2. ვაკანსიები არქიტექტორებისთვის: ვებგვერდი ფუნქციონირებს როგორც სპეციალიზებული სამუშაოს ძიების პლატფორმა. დაინტერესებულ კომპანიებს ან კერძო პირებს შეუძლიათ განათავსონ განცხადებები არქიტექტორის ვაკანსიის შესახებ, ხოლო სამუშაოს მაძიებელ არქიტექტორებს შეუძლიათ მოიძიონ აქტუალური შეთავაზებები და დაუკავშირდნენ პოტენციურ დამსაქმებლებს.
3. სიახლეები: ამ სექციაში რეგულარულად ქვეყნდება ინფორმაცია არქიტექტურულ სფეროში არსებული სიახლეების, ტენდენციების, ტექნოლოგიური მიღწევების, მნიშვნელოვანი პროექტების, კონფერენციების, საკანონმდებლო ცვლილებებისა და GIPC-ის საქმიანობასთან დაკავშირებული განცხადებების შესახებ.
4. სამშენებლო რეგულაციები: მომხმარებლებისთვის ხელმისაწვდომია ქვეყანაში მოქმედი ძირითადი სამშენებლო რეგულაციები, ნორმები და სტანდარტები. ვებგვერდზე შეიძლება განთავსდეს როგორც უშუალოდ დოკუმენტები, ისე ბმულები შესაბამის ოფიციალურ წყაროებზე, რაც მას აქცევს მოსახერხებელ ცნობარად პროფესიონალებისთვის.
5. ინფორმაცია GIPC-სა და სერტიფიცირების შესახებ: ვებგვერდზე დეტალურად არის აღწერილი თავად საქართველოს პროფესიული სერტიფიცირების ინსტიტუტის მისია, მიზნები, სტრუქტურა, ასევე სერტიფიცირების პროცედურა, მოთხოვნები, საფასურები და სხვა დაკავშირებული საკითხები, რომლებიც გამომდინარეობს №134 დადგენილებიდან.

ფასიანი სერვისები:

პროფესიული განვითარებისა და სასერტიფიკაციო გამოცდისთვის უკეთ მოსამზადებლად, gipc.ge გთავაზობთ ფასიან სერვისებს:

1. ვიდეოგაკვეთილები: სპეციალურად მომზადებული ვიდეოლექციები, რომლებიც სიღრმისეულად განმარტავენ რთულ სამშენებლო რეგულაციებს, საინჟინრო ან არქიტექტურულ საკითხებს, რომლებიც აქტუალურია პრაქტიკული საქმიანობისთვის და სასერტიფიკაციო გამოცდისთვის.
2. საგამოცდო ტესტები (სავარჯიშო): ტესტების კრებულები, რომლებიც სტრუქტურითა და შინაარსით მიმსგავსებულია რეალურ სასერტიფიკაციო გამოცდაზე არსებულ ტესტებთან. ეს საშუალებას აძლევს კანდიდატებს, ივარჯიშონ და შეამოწმონ საკუთარი ცოდნა.
3. სიმულაციური გამოცდა: რეალური სასერტიფიკაციო გამოცდის მაქსიმალურად მიახლოებული სიმულაცია, რომელიც კანდიდატს აძლევს საშუალებას, შეაფასოს საკუთარი მზაობა დროის ლიმიტისა და გამოცდის ფორმატის გათვალისწინებით.

გამოყენების წესები და საავტორო უფლებები:

მნიშვნელოვანია, რომ ყველა მომხმარებელმა გაითვალისწინოს gipc.ge-ს გამოყენების წესები:

• ვებგვერდზე განთავსებული ყველა მასალა (ტექსტი, გრაფიკა, ვიდეო და ა.შ.) დაცულია საავტორო უფლებებით.
• კატეგორიულად დაუშვებელია ფასიანი სერვისების ფარგლებში ხელმისაწვდომი მასალების (ვიდეოგაკვეთილები, საგამოცდო ტესტები, სიმულაციური გამოცდის მასალები) ნებისმიერი ფორმით კოპირება, გადმოწერა, ჩაწერა, გავრცელება, გადაყიდვა ან სხვა პირისთვის გადაცემა. ნებისმიერი ასეთი ქმედება ჩაითვლება საავტორო უფლებების პირდაპირ დარღვევად და გამოიწვევს საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებულ პასუხისმგებლობას. ფასიან სერვისებზე წვდომა პერსონალურია და განკუთვნილია მხოლოდ იმ პირისთვის, ვინც გადაიხადა შესაბამისი საფასური.

დასკვნა

ვებგვერდი gipc.ge წარმოადგენს მძლავრ და მრავალფუნქციურ ინსტრუმენტს საქართველოს არქიტექტურული საზოგადოებისთვის. ის აერთიანებს ინფორმაციულ რესურსებს, პროფესიული განვითარების შესაძლებლობებს, კარიერულ სერვისებსა და სერტიფიცირებულ სპეციალისტთა გამჭვირვალე ბაზას. ამ პლატფორმის სწორად და კეთილსინდისიერად გამოყენება ხელს შეუწყობს სფეროს პროფესიონალების ინფორმირებულობას, კვალიფიკაციის ამაღლებას და საბოლოო ჯამში, საქართველოში არქიტექტურული და სამშენებლო საქმიანობის ხარისხის ზრდას.